Shuningdek qarang
Foreks bozori ishtirokchilari valyuta kurslariga ta'siri va o'zining faolligi bo'yicha ikki guruhga bo'linadi: market-meykerlar (market makers) va market-yuzerlar (market users).
Market-meykerlar tushunchasi jahon bozorining umumiy hajmida o'z operatsiyalarining ancha katta ulushi hisobiga valyuta kursining joriy darajasini bilgilab beradigan yirik banklar va moliyaviy tashkilotlarni anglatadi. Market-meykerlar doimiy ravishda turli xil savdo voistalarining kurslarini nazorat qiladi, hamda ular bu vositalar bo'yicha bitimlarga ham kirishadi. Market-meykerlar - bu xarid qilishga yoki sotishga buyurtma berib, ma'lum bir vositalarning likvidligini ta'minlaydi. Market-meykerlar - bu yirik xalqaro banklar va moliya institutlari bo'lib, ular har kuni savdo vositalarini xarid qilishga va sotishga milliard va o'nlab milliard dollarlik valyuta operatsiyalarini bajarishadi. Ma'lum bir bozor uchun o'z Market-meykerlari mavjud. Xuddi shunday har bir Foreks brokerda kotirovkalaridan foydalanish uchun o'z Market-meykeri yoki Market-meykerlari bor, ular o'z navbatida kotirovkalarni o'z mijozlariga taklif qiladilar. Dunyodagi yirik Market-meykerlar qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: Deutsche Bank, Mizuho Bank, Barclays Bank, PBS, Citi Bank, Chase Manhattan Bank, Union Bank of Switzerland. Mazkur tashkilot Market-meyker bo'libi hisoblanadimi yoki yo'qmi ekanini aniqlash uchun bankning o'lchamini emas, balki uning umumiy bozor operatsiyalaridagi ulushini, uning narxlarini belgilab, bozorga ta'sir ko'rsatishini hisobga olish kerak.
Avval aytib o'tilganidek, aniq bir bozor uchun o'zining Market-meykeri bo'lishi mumkin. USD/CHF savdo vositasi bozori uchun asosiy Market-meyker bo'lib Credit Suisse Bank va Union Bank of Switzerland hisoblanadi. Tarkibiga Osiyo valyutalari kiradigan savdo vositalari bozori uchun eng yirik Market-meyker vazifasini Standard Chartered Bank bajaradi. Rublli vositalarga kelsak, bu yerda eng yirik Market-meyker sifatida Xalqaro Moskva banki, Oneksimbank ishtirok etadi. Shunday Market-meyker sifatida RFning Markaziy banki ham ishitirok etishi mumkin, chunki u agar rubl kursi belgilangan valyuta koridori darajasidan tashqariga chiqsa, turli xil valyuta intervensiyalarini o'tkazib, valyutalarning rubl bilan kursini belgilashda eng faol ishtirokchi bo'lib hisoblanadi.
Market-meykerlar kursning joriy darajsini bir-biri bilan, shuningdek bozorning ishtirokchilari bo'lib hisoblangan uncha yirik bo'lmagan banklar bilan operatsiyalar o'tkazish yo'li bilan belgilaydi. Aynan Market-meykerlar kursni mayda banklar, tashkilotlar va jismoniy shaxslar uchun belgilaydi. Shunday qilib, bu ishtirokchilarni tavsiflovchi yana bitta tushuncha - Market-yuzer tushunchasi.
Market-yuzerlar – bu o'z operatsiyalari uchun Market-meykerlar belgilab beradigan kursdan foydalanadigan moliya tashkilotlari, brokerlik kompaniyalari, kichik banklar va jismoniy shaxslardir. Market-yuzerlar ularning bozordagi operatsiyalarining umumiy hajmi ancha katta bo'lsa ham, ammo ulardan har birining ulushi arzimagan, ular bozorda faol o'yinchilar bo'lib hisoblanmaydi. Mayda Market-yuzerlarning rolini Market-meykerlar yetkazib beradigan kotirovkalarni qabul qilishdan yoki qabul qilmaslikdan iborat. Shunday qilib, Market-meykerlar - narxni kotirovka (make price) qiladi, Market-yuzerlar esa narxni (take price) oladi.
